2012年12月7日星期五

ХХХ буюу Хятад Хүн Хоол

          Хятад хүн (Хань үндэстэнг голчлон хэлж байгаа бөгөөд үндэсний 55 цөөнхийг оруулаагүй болно) өөрийгөө Луу буюу Dragon -оос эхтэй гэх бөгөөд 5000 жилийн суурин соёл иргэншилтэй байж, өнөөдрийн хятад орныг бүтээсэн ажээ. Үнэндээ суурин соёл иргэншил гэдэг нь тэдний хувьд газар хийгээд газар тариалан гол амин зуулга болж, түүнийгээ хэдэн үе дамжуулан эрхлэх ба манайхны ярьдаг “Ямхын онол” -ыг айхтар сайн эзэмшсэн хүмүүс шүү дээ.  Зарим талаар бид ч түүнээс нь суралцмаар. Ямхын онолын тухай хэдэн үг цухас дурдахад, үнэхээр одоогийн хятад хүмүүсийн ясанд нь энэ үзэл нь шингээстэй байдаг гэхэд хилстэхгүй. Аливааг хийхдээ ямар олон дахин бодож, хэмжиж, ямар нөхцөлтэй байвал өөрт хамгийн түрүүнд хийгээд хамгийн их ашиг орж ирэх вэ гэдгийг таныг давсанд явсан хойгуур чинь л тооцоолчихсон байна шүү. (Бас өөрийг чинь мэдээгүй байхад л ямх ямхаар ашгийг өөрийн халаас руу урсгадаг тухай ойлголтыг ч багтаан ойлгож болох)
          Замын хүнээс нэг онигоо сонссон юм байна. Замын Үүдийн нэг цэцэрлэгчээс дарга нь асууж гэнэ.
          “За, ажил ямархуу явж байна? Нөхөр минь, яахаараа тавхан алхмын цаана байгаа Эрээнд болохоор зүлэг ногоо нь сайхан ургаад, харин таны энд чинь үнсчихээд буцаагаад өгий гэх ганц ногоон юм байдаггүй билээ? ” гэвэл Цэцэрлэгч монгол хариулж байна аа.
          “Үгүй ээ, дарга аа. Аргагүй шүү дээ. Энэ хятадууд чинь биднийг шөнө унтаж байхад нууцаар босоод биднээс илүү услаад байх юм чинь” гэжээ.
           Энэ бол хятад хүний амьдрал дахь жир үзэгдэл. Тэд үүнээс ч илүүг найруулж чадна. Миний доор бичсэн цаг агаарыг химийн аргаар сарниулсан тухай мэдээ бол бас нэгэн жир үзэгдэл. хэхэхэ. Ямартаа л Хятадууд 60 жилийн хугацаанд өдий болтол гэр орноо төвхнүүлээд, энгэртээ техник нь их хөгжөөд хүн нь хөгжөөгүй гэх тодорхойлолт зүүсэн ч саяхан болсон Их 20 -ийн уулзалтан дээр Ноён Хү Ноён Обамагийн хажууд нүүрний эгнээнд зогсох вэ. Тэдний хөгжлийн бас нэг чухал түрхүүр бол ямар ч үед өөрсдөөрөө бахархах үзэл.  Өө, тэнгэр минь, Хятад хүн өөрөөрөө ямар их бахархана гээч.  Энгийн тариачдаас аваад сэхээтэн анги бүлгэм хүртэл. Магадгүй энэ нөгөө бидний сүүлийн 20-оод  жил хараан зүхэж байгаа “Хүн бүр эрх тэгш” буюу Социолист үзэл санааны ач ч байж болох юм.  Өнөө дээр дурдсан 5000 жилийн суурин соёл болон Луугийн үр сад гэсэн үзлээ хэний ч Хятад аавын охин, ээжийн хүү давчуухан жижиг цээжээ цохиж байгаад хэлнэ ээ. Магад 100-тын дэвсгэрт дээр зурайх Мао даргын үеэс л энэ нь эхэлсэн байх дөө.

Наашаа & цаашаа

Одоо хоолны тухай яръя. Хэрэв та Хятадын хойгуурх нутгаар явбал хоолны цагийг нь сайн тогтоогоод авах хэрэгтэй. Тогтоож чадахгүй бол бичээд, утсан дээрээ сэрүүлэг асааж ч болно. Тэр жил Өвөрмонголд (Монгол үндэстэний нутаг гэх ч нийт хүн амын 60 аас илүү хувийг Ханьчууд эзэлж байгаа) очиход би гэдэг хүн хятад хэлтэй өчнөөн жил зууралдчаад, хоолны соёлыг нь сайн судлаагүйн улмаас лав л нэг, хоёр хоног халуун хоол хошуундаа хүргэж чадаагүй юмдаг. Хоол, хоолны цаг, хоолтой холбоотой соёл нь хятад хүний амьдралын утга учир ч байж мэднэ. Ямар ч байсан маш чухал. Хоолны цаг өнгөрлөө л бол хоол гэж байхгүй. Дараагийн хоолны цагаа хүлээх хэрэгтэй болно. Эсвэл замд хаа нэг таарах хурдан, хүйтэн хоолны газар хоол идэж болох юм.
Хятад хүмүүсийн өдөр тутмын чухал мэндчилгээний үгс нь хүртэл хоолтой холбоотой гээд ч бодчих.
Жавхлант манай улсын урд хөрш болох Хятад нөхдүүд өөртэй чинь болон хоорондоо мэндчилэхдээ цаг харгалзахгүй “Өө, Хоолоо идчихсэн үү ” , өдөр буюу үдэд  “Өдрийн хоолоо идсэн үү”, орой “Оройн хоолоо идчихсэн үү” гээд л асууна даа. Энэ бүх үгс нь зүгээр л “Сайн уу” гэсэн үг шүү.  Хэхэхэ. Манайхны нэг наймаачин л Дотор газар панз үсэргэж явжээ. Нэг хятад нөхөр л “Хоолоо идсэн үү ” гэж асууж, магадгүй хэл нэвтрэлцээгүй болохоор дохилцоод ч болсон ойлгосон байх л даа. Манай нөхөр уг нь хоолоо идсэн юм байж. Гэхдээ бас хөөрхөн дотор санаа гаргачих санаатай “Идээгүй, идээгүй” гэжээ. Мань хүний дотор санаа нь цаад дотор хүн өөрийг нь хоолонд дааж магад гэж бодсон хэрэг л дээ. Хахахаха. Хаанаас тэгэх вээ дээ. Дотор хүн чамаас маш чухал юмыг чинь салгах гээгүй л бол чамайг хоолонд оруулна гэж байхгүй. Санасны гарз.
Хэрэв чамтай хамтарч наймаа хийх гэж бодъё. Түүний тархинд ямар нэг алтан ялтас гялс хийж, тэгээд л чамтай хамтарч ажиллая гээд л бизнесээ ярихын тулд хоолонд оруулна аа. Дээр дурьдсан хятад хүн хэзээ ч өөрт ашиггүй зүйл хийхгүй. За тэгээд хоолон дээр нь хэрэв та бага идээд, тэдэн дээр анхаарлаа хандуулж чадах юм бол Ихэнх монгол хүн ороод л учиргүй иддэг тэд хоол огт идэхгүй байгааг олж харна аа. За яахав зарим нь хошуу хүргэнэ ээ, хүргэнэ бас…  Би нэг хятад хүнээс сонсч байсан юм байна. Тийм дайллагад очихоосоо өмнө өнөө биднийг дайлсан гар чинь гэртээ идэж идэж ирдэг гэж байна шүү. Яагаад гэвэл хоолон дээрээ зөвхөн бизнес ярихын тулд.
Нэгэнт хятад хүний амьдрал, ахуйн соёл нь хоолноос хоолны хооронд тул, танд зөвлөхөд хэрэв хятад хүнтэй ажил ярих гэж байгаа бол тэднийг заавал хоолонд оруулаарай. Маш сайхан тохилог үнэтэй газар. Чи хир үйлчилж байна. Тэд тийм л сэтгэгдэлтэй, мөн тийм л хандлагатай байна. Учир нь хоол бол тэдний хувьд магад шөнө хөнжилдөө эхнэртэйгээ байхаас бусад үед ярьдаг амин чухал сэдэв байх.
За цааш нь яриад байвал өчнөөн соёлын шоконд ором зүйлүүдийг дурдаж болно.
Энд ирээд бас нэгэн ажигласан зүйлээ хэлье. Миний ажигласнаар хятадын телевизүүдээр гарах нийт рекламны 70 хувь нь юу рекламдаж байгаагаас үл хамааран хоолны сэдэв дээр тулгуурлагдан бүтээгджээ. Реклам хийдэг гарууд хүртэл хятад хүний хувьд хоол ямар чухал болохыг мэдрээд, дандаа ходоодон дээр нь тоглолт хийж байна шүү дээ.
Нэгэн жишээ дурдая. Хятадад хөдөлгөөнт утасны томоохон хоёр оператур байдаг. Манайхаар бол Моби, Скайтел хоёр шиг юмуу даа. Нэгийг нь 移动, нөгөөг нь 连通 гэнэ. Энэ хоёр үйлчилгээгээрээ бас учиргүй өрсөлдөж, уралдах маягтай. Нэг нь саяхан шинэ үйлчилгээ нэвтрүүлжээ. Тэр нь ойр дотны 5 хүн хоорондоо үнэгүй ярих үйлчилгээ. Үйлчилгээний рекламны зураг нь доор байна.  Метронд утсаараа авсан юмаа.
Метронд

        Рекламны зураг нь: Гал дээр нэг тогоо байна. Тогоон дотор баахан үгс буцлах юмаа. Тэр үгс нь “Байна уу?” “сайн уу” “Хоолоо идсэн үү” гэх мэт. хэхэхэ. Дандаа утсаар ярихдаа хэрэглэдэг үгс бололтой.
        Рекламны дээд талд “Хэзээ ч буцалж дуусахгүй mobile зутан” гэсэн гарчиг байх агаад өнөө шинэ үйлчилгээний утга л даа. Хятад хүний сэтгэхүйд муухай тааруулж ээ.
        Бас нэг телевизийн реклам дээр бохь рекламдаж байна аа. Залуу эр эм хоёр бас бус хүмүүстэй лифтэнд орлоо. Залуугаас эмэгтэй асууж байна. “Хоолоо идсэн үү?” гэж. хэхэхэ. Залуу “Идсэн”, хүүхэн “Юу идсэн?”гэхэд залуу “Сармистай юу юу юу, бас сонгиотой юу юу” гээд л нэрийг нь хэлэх юм. Тэгсэн чинь хүүхэн “Айн, яагаад ам чинь ямар ч үнэргүй байна ” гэж асуутал, Залуу нөгөө бохиныхоо нэрийг хэллээ.
         За тэгээд л хоолтой холбоотой рекламууд зөнзөө байна дөө.

2009, in Shanghai

没有评论:

发表评论