2016年6月29日星期三

Эмээгийн минь хөх торгон дээл...

    Нагац эмээ минь удам судар сайтай, хөрөнгөтэй бийлэгжүү айлын хүүхэн байсан хэдий ч цагийн муу, нийгмийн хатуугийн эрхээр эгэл бор амьдралыг туулж, олон ам тэжээхийн тулд барилгачин, шаварчин, худалдаачин, худагчин, ер хийгээгүй ажил үгүй, хувцас хунар муутайхан насыг барсан санагддаг юм. Миний л мэдэх нь, эмээ минь тун ховорхон гоёдог хүн байсан. Энгэрт нь Алдарт эхийн хоёрдугаар одон зүүсэн хөх торгон дээл эмээгийн минь цор ганц гангараа. Одоо бол эмээгээс минь надад ганц үлдсэн цор ганц хөрөнгө. Бага байхад, эмээг торгон дээлээ өмсүүт л ямар нэг чухал тэмдэглэлт өдөр, баяр наадам, тэр тусмаа эмээгийн тэтгэвэр буудаг өдөр тохиодог мэт санагдаж баахан хөөрцөглөдөг сөн. Нэг удаа эмээ биднийг дуг нойрноосоо сэрж ядан байхад хэдийн өнөө дээлээ өмсчихсөн гарах гээд зэхэж байх юм. Эмээгийн мээмний хүүхэд болохоороо би түрүүлж сэрээд ямар баяр болж байгааг асуув. Сонгуульд саналаа өгөх юм гэж байна аа. Сонгууль гэдэг чинь баяр юм уу гэж асуутал эмээ, "Тэгэлгүй яахав, ард түмэн төрөө сонгоно гэдэг чинь эрх чөлөө. Эрх чөлөө гэдэг чинь баяр жаргал юм шүү дээ. Төр төмбөгөр, ёс ёмбогор. Хамгийн сайн хувцсаа өмсөөд санаа өгдөг учиртай юм шүү" гэж билээ. Эмээ минь амьдралын эрхээр эрдэм номын мөр хөөж чадаагүй, эгэл жирийн барилгачин хүн байсан ч эрх чөлөөг баяр баясгалан гэж сэрж мэдэрсэн, ардчилсан хөдөлгөөн, ардчилсан нийгмийг анхнаас нь ухаарч дэмжсэн, цаг үеэс түрүүлж сэтгэдэг хүн байж дээ гэж би санадаг юм. Нагац эмээгийн минь мэдэрч байсан "эрх чөлөө", яг одоо миний бас миний хүүхдүүдийн мэдэрч байгаа "баяр жаргал"-ыг батад хадгалж, үр хойчдоо өвлүүлэн үлдээхийн тулд "Сонгуульд санаа өгөх ёстой", гаргасан алдааг засалцаж, олсон оноог ахиулах тэр л сонголтыг хийх ёстой гэж итгэж байна. Би "хөх" санал өгсөн. Харин та саналаа өгсөн үү?

2016年6月23日星期四

Одод зөвхөн Америк, Монголоос л төрдөг

      “Зааны байшин” нэртэй ийм нэгэн кафе Шотландын Эдинбург хотод байдаг. Хүүхдийн шидэт уран зохиолын алдарт бүтээл “Харри Поттер” цувралын анхны ботийг зохиолч бүсгүй Ж.К.Роулинг энэ кафед бичсэнийг дуулаад зорьж очсон билээ. За даа, ер нь цай кофе нь учир тоймгүй үнэтэй байдаг байх даа гэж очихоосоо өмнө таамаглаж байсан болохоор орчхоод л гаръя гэж бодсоноо нуух юун. Нэг шинэ юм гараад ирэхлээр нийгэм даяараа хошуураад гүйчихдэг, түүнийг нь дагаад өнөө зүйлийнх нь үнэ нь өсөөд, хэмжээ нь томроод явчихдаг монголын орчин үеийн нийгмийн сэтгэлгээг тээгчийн хувьд би өөрөөр яаж бодох билээ дээ. Тэгтэл шал буруу таамагласан байв.

Бээжингийн тайзнаас...

Хайрт аав минь амьд ахуйдаа хөгжмийн зохиолч хүн байсан болохоор урлагийг хамгийн ойроос сэрж мэдрэх боломж надад их эрт тохиосон юм. Зөвхөн хөгжмийн бүтээл нь бус, аавын минь амьсгал, алхаа нь, тамхины утаа нь ч хүртэл тэр чигээрээ урлаг байсан мэт. Хэрвээ хүний амьдралыг шатаж буй чүдэнз гэж төсөөлбөл өчүүхэн төдий үнс нурамгүй шатаж дуусах нь түүний оршихуйн төгс чанар, эцсийн зорилго юм. Тиймээс миний аавын үхэл ч төгс урлаг байсан гэж би зоригтой хэлж чадна. Өнөө би гучин нас хүртлээ дуулах гэж, хөгжим тоглох гэж, үг хэлэх гэж, шагнал гардах гэж, гардуулах гэж, бүр тайзны гэрэлтүүлэг шалгах гэж ер нь янз янзын шалтгаанаар олон удаа тайзанд гарч байлаа. Гэвч долоон настайдаа аавынхаа уран бүтээлийн тайлан тоглолтонд бүжиглэх гэж гарсан тэр тайз амьдарлын минь хамгийн нандин тайз байсан юм.